تأثیرات پنهان تحریم‌ها بر نظام سلامت ایران؛ چالشی فراتر از اقتصاد

به نقل از خبرگزاری اقتصاد آنلاین، با گذشت سال‌ها از بازگشت تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران، به‌ویژه پس از فعال‌سازی مکانیسم ماشه در سال ۱۳۹۹، تأثیرات این محدودیت‌ها بر اقتصاد کشور بیش از پیش آشکار شده است. در حالی که تحلیل‌گران عمدتاً به پیامدهای این تحریم‌ها بر صادرات نفت، تورم و سرمایه‌گذاری خارجی توجه داشته‌اند، یک حوزه حیاتی یعنی سلامت عمومی و تأمین دارو کمتر مورد بررسی قرار گرفته است. اگرچه از منظر حقوق بین‌الملل، دارو و تجهیزات پزشکی به‌طور مستقیم مشمول تحریم‌ها نمی‌شوند، اما مکانیسم‌های مالی و بانکی که برای انجام مبادلات دارویی ضروری هستند، تحت تأثیر این تحریم‌ها قرار گرفته‌اند.

فعال‌سازی مکانیسم ماشه، بازگشت خودکار تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل را به دنبال دارد و شرایطی را ایجاد می‌کند که واردات دارو به ایران را به شدت پیچیده و پرهزینه می‌سازد. بانک‌های بین‌المللی، حتی در موارد مربوط به کالاهای بشردوستانه از جمله دارو و تجهیزات پزشکی، همکاری خود را با شرکت‌های ایرانی کاهش داده‌اند. این وضعیت، زنجیره تأمین دارو را مختل کرده و دسترسی بیماران به داروهای حیاتی را به مخاطره انداخته است.

تجربه کانال مالی اروپا (INSTEX) به‌عنوان ابزاری برای تسهیل مبادلات بشردوستانه نشان داد که حتی سازوکارهای جایگزین نیز در مواجهه با پیچیدگی‌های ناشی از تحریم‌ها ناکارآمد هستند. این چالش‌ها، نه تنها بر سلامت عمومی تأثیر می‌گذارند، بلکه به‌طور غیرمستقیم بر سایر بخش‌های اقتصادی نیز فشار وارد می‌کنند. با توجه به این شرایط، لازم است تا سیاست‌گذاران داخلی و بین‌المللی به‌دنبال راه‌حل‌های جدید و مؤثری برای کاهش تأثیرات این تحریم‌ها بر نظام سلامت ایران باشند.

در نهایت، اگرچه تحریم‌ها به‌طور مستقیم به حوزه سلامت وارد نشده‌اند، اما اثرات غیرمستقیم آن‌ها بر این بخش به‌وضوح قابل مشاهده است. با ادامه این شرایط، پیش‌بینی می‌شود که چالش‌های بیشتری در تأمین دارو و تجهیزات پزشکی به وجود آید، مگر آنکه اقدامات جدی برای بهبود وضعیت کنونی صورت گیرد. این موضوع نیازمند توجه فوری و همکاری بین‌المللی است تا از تشدید بحران‌های انسانی جلوگیری شود.