آلودگی هوا در زمستان به دلیل وارونگی دما و افزایش مصرف سوختهای فسیلی تشدید میشود. این پدیده مانع از جابهجایی عمودی هوا شده و آلایندهها را در نزدیکی سطح زمین محبوس میکند. برای کاهش این آلودگی، سیاستگذاریهای دقیق و استفاده از انرژیهای پاک ضروری است.
به نقل از خبرگزاری جهان صنعت نیوز، آلودگی هوا به معضلی پایدار و پیچیده در کلانشهرهای ایران تبدیل شده است و اکنون حتی شهرهای شمالی کشور نیز از این بحران بینصیب نماندهاند. کارشناسان معتقدند که بخش عمدهای از این مشکل نه به دلیل افزایش مستقیم آلایندهها، بلکه به علت پدیدهای جوی به نام «وارونگی دما» رخ میدهد. این پدیده که در ماههای سرد سال بیشتر نمایان میشود، با ایجاد لایهای پایدار در جو، مانع از جابهجایی عمودی هوا میشود و به تجمع آلایندهها در نزدیکی سطح زمین میانجامد. این امر به کاهش سریع کیفیت هوا منجر میشود و زندگی روزمره شهروندان را به مخاطره میاندازد.
برای درک بهتر این پدیده و تأثیر آن بر آلودگی هوا، با محمدحسین رامشت، استاد جغرافیای طبیعی دانشگاه اصفهان، گفتوگویی انجام دادیم. وی توضیح میدهد که وارونگی دما، پدیدهای طبیعی است که در شرایط خاص جوی، به ویژه در فصل زمستان، رخ میدهد. در این شرایط، لایهای از هوای گرم بر روی لایهای از هوای سرد قرار میگیرد و این ترتیب مانع از صعود هوای آلوده به لایههای بالاتر جو میشود. در نتیجه، آلایندهها در نزدیکی سطح زمین محبوس میشوند و کیفیت هوا به شدت افت میکند.
این وضعیت در زمستان به دلیل کاهش دما و افزایش مصرف سوختهای فسیلی برای گرمایش، تشدید میشود. افزایش مصرف سوختهای فسیلی به انتشار بیشتر آلایندهها منجر میشود که در ترکیب با وارونگی دما، شرایط بحرانیتری را ایجاد میکند. این امر نیازمند سیاستگذاریهای دقیق و اجرای برنامههای کاهش آلایندهها و بهبود کیفیت هوا است تا از تأثیرات منفی این پدیده بر سلامت عمومی و محیط زیست کاسته شود.
در نهایت، برای مقابله با این چالش، ضروری است که دولت و نهادهای مسئول، برنامههای جامع و مؤثری برای مدیریت و کاهش آلودگی هوا تدوین کنند. این برنامهها باید شامل استفاده از فناوریهای نوین، تشویق به استفاده از انرژیهای پاک و افزایش آگاهی عمومی در مورد اثرات زیانبار آلودگی هوا باشد. تنها از این طریق میتوان به بهبود کیفیت زندگی شهروندان و حفاظت از محیط زیست دست یافت.
