جایزه نوبل اقتصاد امسال بر اهمیت پیوند دانش، فناوری و ظرفیت نهادی در توسعه اقتصادی تأکید دارد. پژوهشگران با رویکرد میانرشتهای نشان دادهاند که رشد پایدار نیازمند نهادینهسازی دانش و نوآوری است. ایران میتواند با تقویت زیرساختهای نهادی و تسهیل جریان ایدهها، مسیر تحول اقتصادی خود را هموار کند.
به نقل از خبرگزاری دنیای اقتصاد، جایزه نوبل اقتصاد امسال، بار دیگر اهمیت پیوند میان دانش، فناوری و ظرفیت نهادی را در فرآیند توسعه اقتصادی برجسته کرده است. پژوهشگران برجستهای که این افتخار را کسب کردهاند، با رویکرد میانرشتهای خود، درک ما را از این ارتباط پیچیده و حیاتی تعمیق بخشیدهاند. تحلیلهای تاریخی و نهادی جوئل موکیر به وضوح نشان میدهد که رشد اقتصادی پایدار تنها زمانی محقق میشود که جامعه بتواند دانش و نوآوری را بهطور مؤثر در ساختار نهادی خود نهادینه کند. در این چارچوب، سرمایه انسانی، ظرفیت یادگیری سازمانی و جریان آزاد ایدهها بهعنوان عوامل کلیدی در تولید و تکثیر دانش نقشآفرینی میکنند.
این نگرش، برای سیاستگذاری پولی و مالی اهمیت بنیادینی دارد؛ زیرا رشد اقتصادی نمیتواند تنها با تزریق نقدینگی یا انباشت سرمایه فیزیکی به دست آید. بلکه نیازمند انباشت دانش، اعتماد نهادی و ثبات کلان اقتصادی است. بانک مرکزی، با ایفای نقش راهبردی در حفظ ثبات پولی، مدیریت انتظارات تورمی و ایجاد بسترهای مالی پایدار، بهطور غیرمستقیم از فرآیند نوآوری و افزایش بهرهوری حمایت میکند. این اقدامات، زمینهساز تقویت زیرساختهای اقتصادی و ایجاد بستر مناسب برای رشد پایدار خواهند بود.
نیمه دوم جایزه نوبل به فیلیپ آگیون و پیتر هاویت تعلق گرفت؛ دو اقتصاددانی که مدل رشد اقتصادی مبتنی بر تخریب خلاقانه را توسعه دادهاند. این مدل نشان میدهد که رشد پایدار اقتصادی، وابسته به توانایی جوامع در پذیرش و مدیریت تغییرات ناشی از نوآوری است. در این راستا، ایران نیز میتواند با تقویت زیرساختهای نهادی و تسهیل جریان آزاد ایدهها، مسیر تحول اقتصادی خود را هموار سازد. پیشبینی میشود که با توجه به این مدل، کشورهایی که بهسرعت خود را با تغییرات تکنولوژیک و نوآورانه تطبیق میدهند، در رقابت جهانی پیشتاز خواهند بود.
در نهایت، پیام نوبل امسال برای ایران روشن است: برای دستیابی به رشد اقتصادی پایدار، لازم است بر ایجاد و تقویت زیرساختهای دانشبنیان، اعتماد نهادی و ثبات اقتصادی تمرکز شود. این امر نه تنها به افزایش بهرهوری و نوآوری کمک میکند، بلکه میتواند بهعنوان محرک اصلی در مسیر توسعه پایدار عمل کند. با بهرهگیری از این بینشها، ایران میتواند جایگاه خود را در عرصه اقتصاد جهانی بهبود بخشد و به سوی آیندهای روشنتر گام بردارد.
