زعفران، بهعنوان «طلای سرخ»، یکی از مهمترین محصولات کشاورزی و اقتصادی ایران است که با تولید ۹۰ درصد زعفران جهان، در صدر تولیدکنندگان قرار دارد. چالشهایی مانند قاچاق و از دست رفتن برند ملی، نیازمند سیاستهای مناسب برای حفظ و توسعه این صنعت است.
به نقل از خبرگزاری اقتصاد آنلاین، زعفران، که بهدرستی «طلای سرخ» نامیده میشود، یکی از ارزشمندترین و تاریخیترین محصولات کشاورزی ایران است. این محصول با پیشینهای چند هزار ساله، نه تنها در فرهنگ و تاریخ ایران جایگاه ویژهای دارد، بلکه بهعنوان یکی از مهمترین منابع اقتصادی کشور نیز شناخته میشود. شواهد باستانشناسی نشان میدهد که کشت زعفران در ایران به دوران پیش از میلاد بازمیگردد و این گیاه از دامنههای زاگرس و البرز به سایر نقاط جهان از جمله یونان و هند راه یافته است. امروز، ایران با تولید حدود ۹۰ درصد زعفران جهان، همچنان در صدر جدول تولیدکنندگان این محصول قرار دارد.
استان خراسان رضوی، با بیش از ۷۵ هزار هکتار سطح زیر کشت و سهم ۴۴ درصدی از کل اراضی زعفران کشور، بهعنوان «پایتخت زعفران جهان» شناخته میشود. شهرستان زاوه در این استان با تولیدی با کیفیت جهانی، سهم عمدهای در تولید زعفران دارد. استانهای خراسان جنوبی، کرمان و ایلام نیز از دیگر قطبهای تولید این محصول هستند. در سال ۱۴۰۰، سطح زیر کشت زعفران در ایران به حدود ۷۹ هزار هکتار رسید که با عملکرد متوسط ۳.۵ کیلوگرم در هکتار، بیش از ۲۸۰ تن زعفران تولید شد.
با وجود این تولید چشمگیر، چالشهای متعددی پیش روی صنعت زعفران ایران قرار دارد. یکی از مهمترین این چالشها، قاچاق زعفران و از دست رفتن برند ملی آن است. اسپانیا، با بهرهگیری از این فرصت، توانسته است برند زعفران ایران را به نام خود ثبت کند و در بازارهای جهانی به فروش برساند. این مسئله نه تنها به اقتصاد ایران ضربه میزند، بلکه اعتبار و شهرت زعفران ایرانی را نیز تحت تأثیر قرار میدهد.
برای مقابله با این چالشها، ضروری است که ایران با اتخاذ سیاستهای مناسب، از جمله تقویت برند ملی و ایجاد زیرساختهای لازم برای جلوگیری از قاچاق، به حفظ و توسعه این صنعت بپردازد. با توجه به اهمیت اقتصادی و فرهنگی زعفران، این اقدامات میتواند به بهبود وضعیت بازار زعفران ایران و افزایش سهم آن در بازارهای جهانی کمک کند. در نهایت، با توجه به توانمندیهای موجود، ایران میتواند نقش خود را بهعنوان رهبر جهانی در تولید و صادرات زعفران تثبیت کند.
