ایران با بحران ساختاری در نظام انرژی مواجه است؛ مصرف بنزین از تولید داخلی پیشی گرفته و یارانههای سنگین فشار بر بودجه کشور را افزایش دادهاند. اصلاحات ساختاری و بازنگری در سیاستهای انرژی برای کاهش وابستگی به واردات و بهینهسازی مصرف ضروری است.
به نقل از خبرگزاری دنیای اقتصاد، ایران، کشوری با یکی از بزرگترین ذخایر نفتی جهان، با چالشی جدی در حوزه انرژی مواجه است. مصرف بنزین در کشور به سطحی رسیده که تولید داخلی قادر به پاسخگویی به آن نیست. در سال ۱۴۰۳، مصرف روزانه بنزین به بیش از ۱۲۳ میلیون لیتر افزایش یافت، در حالی که تولید داخلی تنها ۱۰۵ میلیون لیتر بود. این اختلاف ۱۸ میلیون لیتری در روز، نشانهای از بحران ساختاری در نظام انرژی کشور است که به طور مستقیم امنیت انرژی و اقتصاد ملی را تهدید میکند.
این بحران تنها به کمبود تولید محدود نمیشود؛ بلکه یارانههای سنگین بنزین نیز بر مشکلات میافزاید. در سال ۱۴۰۳، یارانه بنزین به رکورد بیسابقهای رسید و بالغ بر ۱۶۸۰ همت (معادل ۲۱ میلیارد دلار) برای آن اختصاص یافت. دولت روزانه نزدیک به ۵ هزار میلیارد تومان برای یارانه بنزین هزینه میکند که این میزان، ۱۷ درصد از کل یارانههای کشور را به خود اختصاص داده است. این حجم از یارانه، فشار سنگینی بر بودجه کشور وارد میکند و نیاز به بازنگری در سیاستهای انرژی را بیش از پیش آشکار میسازد.
با توجه به روند فعلی، ادامه این وضعیت میتواند تبعات جبرانناپذیری برای اقتصاد کشور به همراه داشته باشد. افزایش وابستگی به واردات سوخت و هزینههای سنگین یارانهها، میتواند به کاهش منابع مالی دولت و افزایش کسری بودجه منجر شود. در این شرایط، اصلاحات ساختاری در بخش انرژی و بازنگری در سیاستهای یارانهای، امری ضروری به نظر میرسد تا بتوان از این بحران عبور کرد و به سوی پایداری اقتصادی حرکت نمود.
در نهایت، برای مقابله با این چالشها، نیازمند تدوین و اجرای سیاستهای جامع و بلندمدت در حوزه انرژی هستیم. این سیاستها باید به گونهای طراحی شوند که ضمن حفظ امنیت انرژی، به کاهش وابستگی به واردات و بهینهسازی مصرف منابع داخلی کمک کنند. تنها با اتخاذ رویکردی جامع و هماهنگ، میتوان به سوی آیندهای پایدار و اقتصادی مقاومتر حرکت کرد.
