ایران با وجود مرزهای ساحلی گسترده، از ظرفیتهای دریایی خود بهرهبرداری کافی نکرده است. با تاکید بر اقتصاد دریامحور و توسعه مناطق ساحلی، میتوان به بهبود اقتصادی و تقویت جایگاه ایران در تجارت جهانی دست یافت.
به نقل از خبرگزاری دنیای اقتصاد، ایران با برخورداری از حدود ۵ هزار کیلومتر مرز ساحلی، در بهرهبرداری از این ظرفیت طبیعی ارزشمند، عملکردی کمتر از حد انتظار داشته است. در حالی که ۲۰ درصد از جمعیت جهان در فاصله ۲۵ کیلومتری دریاها زندگی میکنند و ۴۰ درصد در شعاع ۱۰۰ کیلومتری از سواحل مستقر هستند، تنها ۳ درصد از جمعیت ایران در استانهای ساحلی شمال و جنوب کشور سکونت دارند. این در حالی است که انتظار میرود بیش از ۸ تا ۱۰ درصد جمعیت کشور در این مناطق سکونت داشته باشند. این عدم تعادل نشاندهنده حکمرانی زمینمحور در ایران است که با توجه به اقلیم کشور، پیامدهای نامطلوبی به همراه داشته و خواهد داشت.
بررسیهای اقتصادی نشان میدهد که شهرهای ساحلی جهان، از جمله توکیو، شانگهای، و نیویورک، به دلیل نزدیکی به منابع آبی، به مراکز پرجمعیت و اقتصادی تبدیل شدهاند. در اروپا نیز نوار ساحلی جمعیتی بالغ بر ۲۰۵ میلیون نفر را جذب کرده است. این در حالی است که استانهای ساحلی ایران با وجود پتانسیلهای فراوان، نتوانستهاند به قطبهای اقتصادی تبدیل شوند. دلایل این امر را میتوان در تمرکز سیاستهای توسعهای بر فعالیتهای زمینمحور جستجو کرد که منجر به نادیده گرفتن ظرفیتهای عظیم دریایی کشور شده است.
با توجه به تاکیدات اخیر مقام معظم رهبری در آبان ماه ۱۴۰۲ بر اهمیت اقتصاد دریامحور، ضرورت دارد که سیاستگذاران به سمت توسعه مناطق ساحلی و بهرهبرداری بهینه از منابع دریایی حرکت کنند. این تغییر رویکرد میتواند به بهبود وضعیت اقتصادی کشور کمک کرده و نقش ایران را در تجارت جهانی تقویت کند. با توجه به روندهای جهانی و نیاز به توسعه پایدار، حرکت به سوی اقتصاد دریامحور نه تنها یک انتخاب بلکه یک ضرورت استراتژیک است.
در پایان، با توجه به اهمیت استراتژیک سواحل و منابع دریایی، ایران باید با اتخاذ سیاستهای هوشمندانه و سرمایهگذاریهای هدفمند، به سمت توسعه پایدار مناطق ساحلی حرکت کند. این تغییر رویکرد میتواند به افزایش جمعیت در این مناطق و بهبود وضعیت اقتصادی کشور منجر شود. در نهایت، با بهرهبرداری از ظرفیتهای دریایی، ایران میتواند به یکی از قطبهای اقتصادی منطقه تبدیل شود و جایگاه خود را در اقتصاد جهانی ارتقا دهد.
