تجارت خارجی ایران به شدت به واردات از امارات، چین و ترکیه وابسته است که ۷۴ درصد نیازهای وارداتی را تأمین میکنند. این تمرکز وارداتی، اقتصاد ایران را در برابر تغییرات سیاسی و اقتصادی آسیبپذیر میکند و نیازمند تنوعبخشی به منابع وارداتی است.
به نقل از خبرگزاری دنیای اقتصاد، تجارت خارجی بهعنوان یکی از ارکان اساسی توسعه اقتصادی و موتور محرکه رشد کشورها، نقشی بیبدیل در تأمین نیازهای تولیدی و مصرفی یک جامعه ایفا میکند. در این میان، واردات بهویژه در تأمین نهادههای زنجیره تولید و نیازهای اساسی مردم، اهمیتی دوچندان دارد. بررسیها نشان میدهد که واردات ایران بهطور عمده از سه کشور امارات متحده عربی، چین و ترکیه تأمین میشود. این سه کشور در سال ۱۴۰۳ بیش از ۷۴ درصد از نیازهای وارداتی ایران را برآورده کردهاند. چنین تمرکزی در واردات، بهویژه در شرایط تحریم و محدودیتهای جهانی، میتواند بهعنوان هشداری جدی برای اقتصاد ایران تلقی شود.
وابستگی به چند کشور خاص برای تأمین نیازهای وارداتی، اقتصاد ایران را در برابر تغییرات ناگهانی در سیاستهای این کشورها آسیبپذیر میکند. تعاملات اقتصادی و سیاسی این کشورها با ایران، تأثیر مستقیمی بر تولید و تأمین نیازهای اساسی جامعه دارد. در سال ۱۴۰۳، حجم کل واردات ایران به ۳۹ میلیون و ۲۵۸ هزار تن با ارزشی بالغ بر ۷۲ میلیارد و ۳۷۵ میلیون دلار رسید. پنج کشور اصلی تأمینکننده واردات ایران در این سال شامل امارات متحده عربی، چین، ترکیه، آلمان و هند بودند. بهطور خاص، امارات متحده عربی با صادرات ۲۱ میلیارد و ۹۲۵ میلیون دلار کالا به ایران، سهم عمدهای در این میان داشت.
تحلیل این الگوی وارداتی نشان میدهد که ایران برای کاهش ریسکهای اقتصادی و ارتقای امنیت اقتصادی، نیازمند تنوعبخشی به منابع وارداتی خود است. ایجاد تعاملات تجاری با کشورهای جدید و گسترش همکاریهای اقتصادی با سایر نقاط جهان میتواند به کاهش وابستگی به چند کشور خاص و افزایش پایداری اقتصادی منجر شود. در نهایت، با توجه به شرایط کنونی و روندهای اقتصادی جهانی، اتخاذ سیاستهای راهبردی و هوشمندانه در حوزه تجارت خارجی، ضرورتی انکارناپذیر برای اقتصاد ایران بهشمار میآید.
