جایزه نوبل اقتصاد امسال بر اهمیت پیوند دانش، فناوری و نهادها در توسعه اقتصادی تأکید دارد. پژوهشگران برنده نشان دادهاند که رشد پایدار نیازمند نهادینهسازی دانش و نوآوری است. سیاستهای اقتصادی باید به تقویت نهادها و ظرفیتهای انسانی بپردازند تا نوآوری و بهرهوری افزایش یابد.
به نقل از خبرگزاری دنیای اقتصاد، جایزه نوبل اقتصاد امسال، بار دیگر اهمیت پیوند میان دانش، فناوری و ظرفیت نهادی را در توسعه اقتصادی برجسته کرده است. پژوهشگران برنده این جایزه با رویکرد میانرشتهای خود، درک عمیقتری از این ارتباط ارائه دادهاند. تحلیلهای تاریخی و نهادی جوئل موکیر نشان میدهد که رشد اقتصادی پایدار تنها زمانی تحقق مییابد که جامعه بتواند دانش و نوآوری را در ساختار نهادی خود نهادینه کند. در این چارچوب، سرمایه انسانی، ظرفیت یادگیری سازمانی و جریان آزاد ایدهها بهعنوان مولفههای کلیدی در تولید و تکثیر دانش نقشآفرینی میکنند.
این دیدگاه برای سیاستگذاریهای پولی و مالی اهمیت اساسی دارد. رشد اقتصادی تنها با تزریق نقدینگی یا انباشت سرمایه فیزیکی حاصل نمیشود؛ بلکه نیازمند انباشت دانش، اعتماد نهادی و ثبات کلان اقتصادی است. بانک مرکزی با ایفای نقش راهبردی در حفظ ثبات پولی، مدیریت انتظارات تورمی و ایجاد بسترهای مالی پایدار، بهطور غیرمستقیم از فرآیند نوآوری و افزایش بهرهوری حمایت میکند. این امر نشاندهنده ضرورت توجه به سیاستهای اقتصادی جامعنگر است که بتواند بهطور همزمان به تقویت نهادها و ارتقای ظرفیتهای انسانی بپردازد.
در بخش دیگر این جایزه، فیلیپ آگیون و پیتر هاویت بهخاطر توسعه مدل رشد اقتصادی مبتنی بر تخریب خلاقانه مورد تقدیر قرار گرفتند. این مدل نشان میدهد که رشد پایدار اقتصادی در گرو جایگزینی مداوم فناوریهای قدیمی با نوآوریهای جدید است. چنین رویکردی میتواند بهعنوان الگویی برای سیاستگذاران ایرانی مطرح شود تا با تشویق به نوآوری و پذیرش تغییرات فناورانه، زمینهساز رشد اقتصادی پایدار و افزایش رقابتپذیری در بازارهای جهانی شوند.
در مجموع، پیام نوبل اقتصاد امسال برای ایران روشن است: برای دستیابی به رشد اقتصادی پایدار، باید به تقویت بنیانهای نهادی و انسانی پرداخت و با اتخاذ سیاستهای هوشمندانه، مسیر نوآوری و بهرهوری را هموار ساخت. این امر نهتنها به توسعه اقتصادی کشور کمک میکند، بلکه جایگاه ایران را در عرصه جهانی ارتقا خواهد داد.
