طرح تفصیلی تهران با نقشههای پهنهبندی بهعنوان مرجع تصمیمگیری، نیازمند بازنگری است. شهرهای پیشرو به رویکردهایی توجه دارند که پیامدهای اجتماعی و اقتصادی را در نظر میگیرند. تهران باید با استفاده از دادههای دقیق و تحلیلهای جامع به توسعه پایدار و هوشمند دست یابد.
به نقل از خبرگزاری دنیای اقتصاد، طرح تفصیلی تهران، نقشههای پهنهبندی را به عنوان «ملاکعمل» شهر معرفی میکند، نقشههایی که بر اساس طرح جامع و در چارچوب سامانههای دقیق اطلاعات مکانی و در مقیاس یکدوهزارم تهیه شدهاند. این نقشهها، به ظاهر ساده اما در واقع سرنوشتساز، به جای آنکه صرفاً ابزاری برای توصیف باشند، به مرجعی برای تصمیمگیری تبدیل میشوند. در این فرآیند، حق ساخت، نوع فعالیت و حتی آینده اقتصادی یک قطعه زمین، نه از مسیر گفتوگوی عمومی یا سیاستگذاری شفاف، بلکه از دل یک کد سهرقمی استخراج میشود. این وضعیت نشاندهنده مرز دانش و محدودیتهای ابزارهای کنونی است که نمیتوانند جای خالی منطق و تحلیلهای جامع را پر کنند.
در حالی که جهان شهرسازی مدرن از منطق پهنهبندی کلاسیک عبور کرده است، بسیاری از شهرهای پیشرو به رویکردهایی روی آوردهاند که به جای تمرکز صرف بر عدد، سطح و تراکم، به پیامدهای اجتماعی، اقتصادی و فضایی تصمیمات توجه میکنند. این پارادایم جدید، مقررات شهری را به ابزاری برای پاسخگویی تبدیل کرده و از کنترل صرف کالبد به تحلیل پیامدها میپردازد. در این چارچوب، پرسش اصلی این نیست که «چقدر میشود ساخت»، بلکه این است که «این ساختوساز چه نتیجهای برای شهر دارد». این تغییر رویکرد، ضرورت بازنگری در سیاستهای پهنهبندی تهران را بیش از پیش نمایان میسازد.
فاصله تهران با این رویکرد نوین، نه تنها در نداشتن ابزارهای مناسب بلکه در عدم پذیرش تغییرات ساختاری و فرهنگی نیز مشهود است. در شرایطی که شهرهای پیشرفته به سمت استفاده از دادههای دقیق و تحلیلهای جامع برای تصمیمگیریهای شهری حرکت میکنند، تهران همچنان به روشهای سنتی و محدودیتهای ناشی از آن پایبند است. این وضعیت، نه تنها مانع از توسعه پایدار و متوازن شهری میشود، بلکه فرصتهای اقتصادی و اجتماعی را نیز محدود میکند.
در نهایت، برای حرکت به سوی توسعهای پایدار و هوشمند، تهران نیازمند بازنگری در سیاستهای پهنهبندی و بهرهگیری از رویکردهای نوین است. این امر نه تنها به بهبود کیفیت زندگی شهروندان کمک میکند، بلکه زمینهساز رشد اقتصادی و اجتماعی پایدار نیز خواهد بود. با توجه به روندهای جهانی و نیازهای محلی، اتخاذ سیاستهای مبتنی بر داده و تحلیلهای جامع، میتواند راهگشای توسعهای متوازن و کارآمد برای پایتخت باشد.
