تولید مقالات علمی در ایران افزایش یافته اما با کاهش نوآوری و ثبت اختراعات همراه است. از هر ۴۰۰ تا ۴۵۰ مقاله، تنها یک اختراع ثبت میشود. این بحران نیازمند بازنگری در سیاستهای علمی و تمرکز بر کیفیت و نوآوری است تا جایگاه علمی کشور حفظ شود.
به نقل از خبرگزاری جهان صنعت نیوز، در سالهای اخیر، تولید مقالات علمی در ایران بهطور چشمگیری افزایش یافته است، اما این رشد کمیت، بهطور قابلتوجهی با کاهش نوآوری و ثبت اختراعات همراه بوده است. دادهها حاکی از آن است که از هر ۴۰۰ تا ۴۵۰ مقالهای که در کشور منتشر میشود، تنها یک مقاله به ثبت اختراع منجر میگردد. این آمار نگرانکننده، زنگ خطری است برای جامعه علمی که به نظر میرسد در دام مقالهمحوری گرفتار شده است؛ رویکردی که در آن، تعداد مقالات بهجای کیفیت و تأثیرگذاری آنها در اولویت قرار گرفته است.
تصور عمومی از «تولید علم» همواره با حل مسائل واقعی و پیشرفتهای فناورانه همراه بوده است. با این حال، بررسیهای عمیقتر نشان میدهد که فاصلهای چشمگیر میان آنچه بهعنوان دستاورد علمی گزارش میشود و آنچه در واقعیت به نوآوری و حل مسائل منجر میگردد، وجود دارد. افت رتبه علمی کشور و خروج نخبگان از جمله نشانههای این بحران هستند که ریشه در سیاستهای مقالهمحور دارد. در حالی که کشورهای پیشرفته مانند ژاپن از هر دو مقاله، یک اختراع ثبت میکنند، ایران با چالشهای جدی در این زمینه مواجه است.
این وضعیت، نیازمند بازنگری اساسی در سیاستهای علمی و آموزشی کشور است. تمرکز بر کیفیت بهجای کمیت، تشویق به نوآوری و ایجاد زیرساختهای مناسب برای ثبت اختراعات میتواند راهگشای این بحران باشد. همچنین، ایجاد ارتباط مؤثر بین دانشگاهها و صنعت، میتواند به تسریع فرآیند تجاریسازی دستاوردهای علمی کمک کند. اگرچه تغییر این رویکرد زمانبر است، اما برای حفظ و ارتقای جایگاه علمی ایران در جهان، ضروری به نظر میرسد.
در نهایت، برای خروج از این بحران، باید بهسوی سیاستهایی حرکت کرد که علم را بهعنوان ابزاری برای حل مسائل واقعی و بهبود زندگی جامعه در نظر بگیرد. تنها در این صورت است که میتوان به آیندهای امیدوار بود که در آن علم و نوآوری بهطور همزمان رشد کنند و کشور را به سوی توسعه پایدار هدایت نمایند.
