تصمیمات داخلی مانند توقف ترانزیت به افغانستان به دلیل درج برند، به اقتصاد ایران آسیب میزند و اعتبار ترانزیتی کشور را زیر سؤال میبرد. با توجه به مزیتهای ژئواقتصادی، سیاستگذاران باید با بازنگری در این تصمیمات از فرصتهای ترانزیتی بهرهبرداری کنند.
به نقل از خبرگزاری عصر اقتصاد، در شرایطی که تحریمهای خارجی به عنوان یکی از عوامل اصلی کاهش درآمدهای ارزی کشور شناخته میشوند، برخی تصمیمات داخلی بهطور غیرمنتظرهای مسیرهای ارزآوری را مسدود میکنند. این پدیده که میتوان آن را «خودتحریمی اداری» نامید، نشاندهنده بیتوجهی به مزیتهای ژئواقتصادی ایران است. ترانزیت کالا، به عنوان یکی از این مزیتها، بدون نیاز به سازوکارهای پیچیده مالی و دور زدن تحریمها، میتواند سالانه میلیونها دلار درآمد مستقیم و غیرمستقیم برای کشور ایجاد کند و ایران را به حلقهای مؤثر در زنجیره تجارت منطقهای تبدیل نماید.
با این حال، تصمیم اخیر گمرک مبنی بر توقف ترانزیت صدها کانتینر کالا به مقصد افغانستان، به دلیل درج نام و برند شرکت تولیدکننده بر روی بستهبندی کالا، زنگ خطری برای نادیده گرفتن این مزیت استراتژیک به صدا درآورده است. این کالاها نه برای بازار ایران تولید شدهاند و نه در کشور توزیع میشوند؛ بلکه صرفاً از خاک ایران عبور میکنند. استناد به بخشنامههای غیرشفاف و بعضاً محرمانه، بدون توجه به اصول پذیرفتهشده ترانزیت بینالمللی، عملاً منجر به توقف این مسیر شده است.
این تصمیمات نه تنها به اقتصاد کشور آسیب میزند، بلکه اعتبار ایران را به عنوان یک مسیر ترانزیتی مطمئن در منطقه زیر سؤال میبرد. با توجه به موقعیت جغرافیایی ایران و نیاز مبرم به افزایش درآمدهای ارزی، لازم است که سیاستگذاران با بازنگری در چنین تصمیماتی، از فرصتهای موجود به بهترین نحو بهرهبرداری کنند. در غیر این صورت، رقبا به سرعت جایگاه ایران را تصاحب خواهند کرد و کشور از منافع اقتصادی قابلتوجهی محروم خواهد شد.
در نهایت، برای حفظ و تقویت جایگاه ایران در زنجیره تجارت منطقهای، ضروری است که تصمیمگیران با اتخاذ رویکردی هوشمندانه و استفاده از تحلیلهای دادهمحور، از فرصتهای ترانزیتی بهعنوان یکی از منابع اصلی درآمدزایی بهرهبرداری کنند. تنها از این طریق میتوان به توسعه پایدار اقتصادی و افزایش رقابتپذیری کشور در عرصه بینالمللی دست یافت.
