نوآوری و تحقیق و توسعه بهعنوان محرکهای اصلی رشد اقتصادی در نظریه رشد درونزا معرفی شدهاند. ایران برای بهرهبرداری از فرصتهای فناورانه نیازمند زیرساختهای مناسب و سیاستهای حمایتی است تا با نوآوری باز و تخریب خلاق به توسعه پایدار دست یابد.
به نقل از خبرگزاری دنیای اقتصاد، در دنیای امروز، تحولات فناورانه و تغییرات در منطق رشد اقتصادی، نوآوری را به مهمترین محرک توسعه تبدیل کرده است. نظریه رشد درونزا، که توسط برندگان نوبل ۲۰۲۵ طراحی شده است، بر این اصل استوار است که نوآوری و تحقیق و توسعه (R&D) نه تنها نتیجه عوامل بیرونی نیستند، بلکه حاصل تعاملات درونی اقتصاد و ارتباط میان دانش، بنگاهها و سیاستهای عمومی میباشند. در این میان، پارکهای فناوری بهعنوان مراکز نوآوری باز و تخریب خلاق، میتوانند پنجرهای جدید برای توسعه صنعتی بگشایند.
در دو دهه اخیر، تحولات فناورانه دیگر به معنای صرفاً انباشت منابع فیزیکی و سرمایه انسانی نیست، بلکه بر پایه تولید و جذب دانش و نوآوری استوار شدهاند. جهانی شدن بازارها، دیجیتالی شدن فرآیندها و افزایش سرعت نوآوری، کشورها را با «پنجره فرصت توسعه» مواجه کرده است. این مقاطع زمانی، با ورود فناوریهای نوین، مسیرهای تازهای برای جهش اقتصادی فراهم میکنند. در ایران، بهرهگیری از این فرصتها مستلزم وجود زیرساختهای نهادی و فناورانهای است که بتوانند این تحولات را بهدرستی مدیریت و هدایت کنند.
بهمنظور بهرهبرداری از این پنجرههای فرصت، ایران نیازمند سرمایهگذاری در زیرساختهای فناوری و ایجاد محیطی مناسب برای نوآوری است. ایجاد سیاستهای حمایتی و تشویقی برای شرکتهای نوآور و تقویت همکاریهای بینالمللی میتواند به تسریع رشد اقتصادی کمک کند. پیشبینی میشود که با اتخاذ رویکردهای صحیح و بهرهگیری از فرصتهای موجود، ایران بتواند در مسیر توسعه پایدار و درونزا گامهای موثری بردارد.
در پایان، باید توجه داشت که نوآوری باز و تخریب خلاق، نه تنها بهعنوان ابزارهایی برای رشد اقتصادی عمل میکنند، بلکه بهعنوان محرکهایی برای تحول اجتماعی و ارتقای کیفیت زندگی نیز نقش ایفا میکنند. با توجه به این تحولات، ایران میتواند با برنامهریزی دقیق و استراتژیک، از این فرصتها بهطور بهینه بهرهبرداری کند و به سوی آیندهای روشنتر حرکت نماید.
