برنامه هفتم توسعه ایران برای رفع چالشهای انرژی، به ویژه ناترازی گاز، طراحی شده اما با مشکلات جدی مواجه است. کسری گاز و کاهش تولید برق به امنیت انرژی آسیب زده و یارانههای سنگین بنزین و گازوئیل بار مالی بر دولت تحمیل کردهاند. اصلاحات ساختاری ضروری است.
به نقل از خبرگزاری اقتصاد آنلاین، برنامه هفتم توسعه کشور با هدف رفع چالشهای اساسی در صنعت انرژی، به ویژه ناترازی در عرضه و تقاضای گاز طبیعی، طراحی شده است. این برنامه همچنین به دنبال حذف ایران از معادلات انرژی منطقه و جهان، توقف زنجیره ارزش نفت و گاز در مراحل ابتدایی و نبود شفافیت مالی در این صنعت است. با این حال، گزارشهای اخیر نشان میدهند که اجرای این برنامه با مشکلات جدی مواجه شده و بسیاری از اهداف کلیدی آن در سال نخست تحقق نیافتهاند. ناترازی انرژی به عنوان چالشی بنیادین، نه تنها گاز طبیعی بلکه برق، بنزین و گازوئیل را نیز تحت تأثیر قرار داده است.
گزارشها حاکی از آن است که در زمستان ۱۴۰۳، کسری گاز به ۳۱۵ میلیون مترمکعب در روز رسیده است که این رقم معادل ۲۷ درصد از تقاضای کل میباشد. این وضعیت باعث ایجاد فشار بر سوختهای مایع در نیروگاهها و اختلال در تأمین برق شده است. در بخش برق، حداکثر توان تولید در اوج مصرف به ۶۲.۳ هزار مگاوات کاهش یافته است که نشاندهنده عدم توانایی در پاسخگویی به تقاضای روزافزون است. این شرایط نه تنها به کاهش بهرهوری اقتصادی منجر میشود، بلکه امنیت انرژی کشور را نیز به خطر میاندازد.
از سوی دیگر، یارانههای آشکار بنزین و گازوئیل به ۱۴۰ هزار میلیارد تومان رسیده است که نشاندهنده بار مالی سنگین بر دوش دولت و اقتصاد کشور است. این یارانهها نه تنها به عنوان یک فشار مالی مستقیم بر بودجه کشور عمل میکنند، بلکه با ایجاد انگیزههای نادرست در مصرف انرژی، به ناترازی بیشتر در این بخش دامن میزنند. در چنین شرایطی، نیاز به اصلاحات ساختاری و سیاستگذاریهای هوشمندانه در صنعت انرژی بیش از پیش احساس میشود.
در مجموع، وضعیت فعلی صنعت انرژی ایران نشاندهنده نیاز فوری به بازنگری در سیاستها و استراتژیهای کلان است. با توجه به روندهای فعلی و پیشبینیهای اقتصادی، بدون اقداماتی جدی و هماهنگ، احتمال افزایش ناترازی و مشکلات مرتبط با آن در آینده نزدیک بسیار بالاست. بنابراین، تدوین و اجرای برنامههای جامع و کارآمد برای تضمین پایداری و امنیت انرژی کشور از اهمیت ویژهای برخوردار است.
