بانکها با خلق پول و مدیریت جریانهای مالی، فرصتهای سرمایهگذاری و رشد اقتصادی را فراهم میکنند. تفاوت بین پول بانک مرکزی و اعتبار بانکی در تحلیل اقتصادی مهم است. رشد بیرویه خلق پول بدون پشتوانه اقتصادی میتواند به تورم و بیثباتی منجر شود.
به نقل از خبرگزاری دنیای اقتصاد، بانکها همواره بهعنوان نهادهایی که نقش اساسی در خلق پول دارند، شناخته میشوند. این پدیده نه تنها در کشور ما بلکه در تمامی اقتصادهای پیشرفته جهان رخ میدهد و به خودی خود امری مذموم نیست. بانکها با مدیریت جریانهای مالی و انتقال بین زمانی درآمدهای خانوار و بنگاهها، فرصتهای بینظیری برای سرمایهگذاری و رشد اقتصادی فراهم میآورند. آنچه باید مورد توجه قرار گیرد، نه صرفاً فرآیند خلق پول، بلکه سرعت رشد آن در مقایسه با رشد اقتصادی کشور است.
برای درک بهتر این فرآیند، ضروری است که تفاوت بین انواع پول را بشناسیم؛ تفاوتی که اگرچه برای عموم مردم کمتر محسوس است، اما در تحلیلهای اقتصادی بسیار حائز اهمیت است. پول بهطور کلی به دو دسته اصلی تقسیم میشود: نخست، پولی که توسط بانک مرکزی بهعنوان نماینده حاکمیت خلق میشود و ما آن را بهصورت سکه و اسکناس مشاهده میکنیم. دوم، پولی که بانکها بهصورت اعتبار در حسابهای بانکی افراد ایجاد میکنند. پول بانک مرکزی در واقع سند بدهی دولت به دارنده سکه و اسکناس است و برخلاف اعتبار بانکی، ریسک نکول ندارد. دولت با اتکا به انحصار در اخذ مالیات و توانایی خلق پول بدون محدودیت، همواره قادر به پرداخت بدهیهای خود است.
این تفاوتها در ماهیت پولهای خلقشده توسط بانک مرکزی و بانکها، بهویژه در شرایط اقتصادی ناپایدار، اهمیت بیشتری مییابد. در حالی که دولتها میتوانند با استفاده از ابزارهای مالیاتی و سیاستهای پولی، کنترل نسبی بر جریان پول داشته باشند، بانکها نیز با ارائه اعتبارات و تسهیلات، نقش مهمی در تحریک فعالیتهای اقتصادی ایفا میکنند. با این حال، باید توجه داشت که رشد بیرویه خلق پول توسط بانکها، بدون پشتوانه رشد اقتصادی واقعی، میتواند منجر به تورم و بیثباتی اقتصادی شود.
در نهایت، تحلیل دقیق روند خلق پول و تأثیر آن بر اقتصاد، نیازمند بررسی دقیقتر شاخصهای اقتصادی و سیاستهای پولی است. با توجه به شرایط کنونی اقتصاد کشور، لازم است تا سیاستگذاران با دقت بیشتری به تنظیم و مدیریت جریانهای پولی بپردازند تا از بروز چالشهای اقتصادی جلوگیری شود. بانکها بهعنوان بازیگران کلیدی در این عرصه، باید با اتخاذ سیاستهای مسئولانه، به تقویت بنیانهای اقتصادی کمک کنند.
